Afgelopen jaar ging voor mij steeds over verbinding: met mijn collega’s, mijn werk, mijn geliefden, de natuur en zelfs met spullen. Soms was het er juist wel waar het voorheen minder was, soms was het juist minder door de omstandigheden. Zoals iedereen heb ik het grootste deel van het jaar thuis gewerkt en zo goed en zo kwaad als het ging de verbinding gezocht met mijn collega’s en nieuwe ontmoetingen. Maar het was niet hetzelfde als werken op locatie en dus niet meer zo vanzelfsprekend. Aan de andere kant heb ik net als iedereen ook die ommetjes gemaakt door de bossen in mijn woonomgeving en ervaren hoe weldadig het is om in de natuur te zijn. De kleuren, geuren en geluiden heb ik intenser ervaren dan voorheen.
Maar ook in mijn werk was er een belangrijk inzicht over verbinding door deel te nemen als steward aan the Linen Project. (https://vimeo.com/466198021: lokaal vlas verbouwen) Hierdoor heb ik aan den lijve ervaren wat het betekent om op het land te werken om een grondstof te verbouwen. Het oogsten van het vlas, zelfs onder bloedhete omstandigheden, of de oogst van het land halen als het weer dreigt om te slaan kan alleen door mee te bewegen met de natuur. Helaas was de vlasoogst niet goed dit jaar doordat het te droog was in het voorjaar en te nat in de zomer. In eerste instantie was er teleurstelling maar nu lopen er allerlei experimenten om te onderzoeken wat we wel met de oogst kunnen doen.
Door dit project heb ik mij kunnen verbinden met het verbouwen van vlas en daardoor heb ik begrip maar vooral waardering gekregen voor de mensen in bijvoorbeeld de katoenteelt. Het is een enorm arbeidsintensief proces waarbij de weersomstandigheden een belangrijke rol spelen. (Denk aan klimaatverandering.) Dan vraag ik mij gelijk af waarom modebedrijven de hogere kosten voor bijvoorbeeld biocotton niet willen betalen en daardoor afhaken. Zelfs niet als dit een gezondere manier van telen is voor mens en milieu. Ik zou het iedere mode CEO gunnen om eens een jaar mee doen met het verbouwen van vlas of iets anders. Dan ervaar je pas wat er voor nodig is om een grondstof te verkrijgen.
HOE ZOU VERBINDING DE MODE-INDUSTRIE KUNNEN HELPEN OM TE VERDUURZAMEN?
Een van de belangrijkste oorzaken van de problemen die spelen in deze industrie is de ontkoppeling van het gehele proces van ontwerp, inkoop, productie, verkoop en het gebruik en dus geen verbinding. Het productieproces speelt zich af in verre landen, ieder bedrijf heeft zijn eigen specialisme, data worden steeds belangrijker in het nemen van beslissingen.
Wat doet dat met de verbinding? Weet de ontwerper wat de klant in het echt beweegt om zijn product te kopen en te dragen, is de inkoper verbonden met het maakproces van de producten die ingekocht worden, zijn modebedrijven verbonden met de mensen die werkzaam zijn in de fabrieken die hun producten maken waar zij geld mee verdienen? Ik betwijfel het. Anders zouden we het toch niet laten gebeuren dat we vervuiling veroorzaken, verspilling normaal vinden, het werk op het land of in de fabriek laag betalen of kleding na 2x dragen weggooien? De anonimiteit en de lange afstand zorgen ervoor dat we onze business doen en verder geen of weinig vragen stellen. De modebedrijven niet, de consument niet, de maatschappij niet. Ik weet het, we doen ons best om te veranderen maar is het genoeg?
Hoe zou de toekomst eruit kunnen zien als we ons wel verbinden met de ander en met de processen in de industrie waarin we werkzaam zijn? Niet alleen via mail, zoom of een snel bezoekje, maar met aandacht, compassie en vriendelijkheid. Als we erkennen dat alles met elkaar verbonden is, dat we niet zonder elkaar kunnen, zonder naaisters geen kleding om te verkopen, zonder katoentelers geen stof om …… Dat we elkaar leren kennen en begrijpen, bewust worden wat het betekent om katoen te telen, stof te weven en te verven, kleding te naaien en te verkopen. Zouden we dan een andere houding aannemen ten opzichte van kleding en naast economische waarden andere waarden gaan toekennen zoals sociale en natuurlijke waarden? En heel belangrijk, gaan we ons meer gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor het gehele proces en de impact daarvan op mens en milieu.
Ik heb goede hoop van wel en blijf optimistisch.
Dan lijken lange en wijdvertakte productieketens of het hoppen naar goedkopere landen of fabrikanten ineens niet meer zo aantrekkelijk, om maar iets te noemen. Of overproductie van kleding van een lage kwaliteit.
Door mijn werk als consultant voor duurzame fashion en programmaleider van Duurzame Mode 025,( https://www.duurzamemode025.nl) waarin we onderzoek doen naar een alternatief modesysteem, heb ik veel nieuwe inzichten gekregen over hoe dit systeem eruit zou kunnen zien en op welke waarden dit gebaseerd zou kunnen zijn. De deelnemende ontwerpers aan Duurzame Mode 025, mijn collega’s, andere verassende ontmoetingen, deelnemers aan de Masterclasses en deelname aan het Shared Stewardship van The Linen Project hebben mij enorm geïnspireerd en gevoed om hier de komende tijd over te gaan schrijven.
Een ding kwam steeds naar voren: Hoe belangrijk het is om de verbinding te zoeken.
Verbinding met de wereld om ons heen, met de mensen, de natuur, de dieren en de dingen die we maken. Het gaat om aandacht geven, luisteren, ervaren, kwetsbaar opstellen, elkaar leren kennen, gezamenlijkheid, zorgen voor, begrip tonen…. Dan kan er ruimte ontstaan voor samenwerking. Als die samenwerking gebaseerd is op openheid, gelijkwaardigheid en vertrouwen kunnen we in ontspannenheid en met plezier onze zoektocht naar een duurzame, eerlijke en innovatieve mode industrie voortzetten. DAAR ga ik voor in dit nieuwe jaar 2021.