Voor de verduurzaming van een kledingstuk is de overstap op biologisch katoen een goed te nemen stap. De meeste modebedrijven kiezen voor gecertificeerde biokatoen, waardoor de ‘echtheid’ van de bioteelt gewaarborgd is. So far so good zou je denken.
Maar tijdens mijn opdrachten voor verschillende modebedrijven werd steeds meer duidelijk dat het overstappen op biokatoen niet meer zo vanzelfsprekend is. Gecertificeerde biokatoen is op dit moment heel moeilijk te verkrijgen. Er is een groot tekort, de prijzen rijzen de pan uit. Een streep door de rekening in de duurzaamheidsplannen van vele modebedrijven. Sommige gaan op zoek naar alternatieven zoals aansluiting bij BCI, andere gaan weer terug naar het inkopen van conventionele katoen.
Wat is er aan de hand?
De vraag naar biokatoen is enorm toegenomen wat op zich goed nieuws is. Steeds meer modebedrijven zien de urgentie om aan de slag te gaan met een duurzaamheidsstrategie. Het inzetten van duurzame materialen is vaak een belangrijke pijler om hier invulling aan te geven. Men wordt zich meer en meer bewust van de negatieve impact van conventionele katoen en de toekomstige gevolgen voor mens en natuur. Overstappen op biologische katoen is een belangrijke stap om klimaatverandering tegen te gaan, ecosystemen te herstellen en de leefomstandigheden van de katoenboeren te verbeteren. Maar…. deze nieuwe vragers op de markt verwachten dat het volop beschikbaar is. En daar zit een groot misverstand. We kunnen niet simpelweg op het “biokatoen knopje “drukken en hup daar is het.
Wat betekent het voor boeren om over te stappen op biokatoen?
- Het kost een katoenboer twee à drie jaar om over te stappen op het telen van katoen volgens biologische standaarden. Biologisch telen is een geheel andere werkwijze. Het betekent preventief te werk gaan. Rotatiegewassen inzetten om de bodem gezond te houden, natuurlijke bemesting gebruiken, biodiversiteit inzetten om gewassen en bodem gezond te houden en meer….. Een gezonde bodemstructuur houdt meer en langer water vast waardoor er minder geïrrigeerd hoeft te worden.
- Omdat de afgelopen decennia vol is ingezet op het maximaliseren van de oogst door o.a. GMO zaden en landbouwgif te gebruiken is de kennis over de bioteelt verdwenen of weggezakt. Deze zal weer opgebouwd dienen te worden en dat kost tijd en investering.
- De spelers in de keten zullen mee moeten. Op dit moment zijn de katoenboeren nog afhankelijk van de commerciële zaadbedrijven die gericht zijn op GMO zaden. Het is lastig voor de boeren om goed biologisch zaad te krijgen. Door samen te werken met andere boeren kan hieraan gewerkt worden.
- In-conversion cotton: De katoen die van het land komt gedurende de twee à drie overgangsjaren. Er is veel onzekerheid over wat er gebeurt met de oogst en de prijs van de katoen als de boer de overgang maakt naar biokatoen maar zijn oogst nog niet voldoet aan de biologische standaarden en er nog geen certificering mogelijk is: de zogenaamde in-conversion cotton.
- Er is onzekerheid in hoeverre de markt bereid is om een meerprijs of de ‘juiste ‘ prijs te betalen voor biokatoen. We zijn nog steeds verslaafd aan de laagste prijs.
- Concurrentie van BCI katoen; Better Cotton Initiative. Dit initiatief heeft als doel om de katoenteelt te verbeteren door boeren te trainen o.a. op het gebied van gebruik van landbouwgif en watergebruik. De boeren kunnen GMO zaden gebruiken. Dit initiatief is laagdrempelig en lijkt een duurzaam alternatief. De boer doet enige aanpassing en dat is het, de afnemer betaalt nog steeds de lage prijs, dus dat is ook handig. Niemand hoeft zijn werkwijze drastisch te veranderen, alleen het “slechte “ wordt iets verbeterd. Op de lange duur is deze werkwijze niet houdbaar en dus niet wenselijk. Opvallend is dat het gebruik van BCI katoen enorm is gestegen naar een kleine 20% van de totale markt.( Textile Exchange: 2025 Sustainable Cotton Challenges).
Wat is er nodig om katoenboeren te motiveren om over te stappen op een gezonde landbouw, zoals bio teelt?
Naar mijn mening zullen we ons moeten realiseren dat het overstappen op biokatoen meer inhoudt dan op een ‘ knopje drukken’. Dat laat de situatie van nu duidelijk zien. Het is van groot belang dat modebedrijven zich meer bewust worden wat het betekent om over te stappen op biologische teelt, om te werken op het ritme van de natuur en welke belangen er spelen bij de katoenboer. Dat we gaan accepteren dat biologische landbouw van groot belang is om klimaatverandering tegen te gaan, ecosystemen te herstellen en gezond te houden voor de toekomst en de leefomstandigheden van communities ,die voor onze kleding katoen verbouwen, te verbeteren.
Het is belangrijk dat wij als mode-industrie aandacht gaan geven aan:
- Het verleggen van de focus op de laagste prijs naar sociale en ecologische waarden van de bioteelt.
- Een lange termijn committment naar de katoenboeren zodat zij zekerheid hebben over de afzet en de juiste prijs alvorens zij overstappen op bioteelt.
- Investeren in bijvoorbeeld het trainen van de katoenboeren op het gebied van biologische landbouw, een systeem voor meer diversiteit in het zaadaanbod, het inzetten van in-conversion cotton door de juiste prijs te betalen en inzetten op volledige transparantie van de katoenketen. Deze support is hard nodig om de juiste transitie te maken.
- Inzetten op directe samenwerking met de katoenboeren waar mogelijk.
- De consument het duidelijke en eerlijke verhaal vertellen over biokatoen zodat deze de juiste keuze kan maken.
Op dit moment is slechts 1 % van de totale katoenmarkt, biologisch katoen. Als we ons realiseren wat een positieve impact de bioteelt heeft op mens en natuur, dan is dit toch een aandeel om je voor te schamen? Het blijkt dat we graag willen overstappen maar dat er een lange termijn strategie nodig is zodat de mismatch tussen de stijgende vraag en de krappe beschikbaarheid opgelost kan worden.
Dus niet teruggaan naar conventionele katoen inkopen maar doorzetten, verbinding maken en verdiepen in…..
Wil je hier meer over weten? Stuur mij dan een PM.